De Gouden Waarde van Verhalen

In dit artikel wil ik graag de theorie die ik noem ‘De Gouden Waarde van Verhalen’ presenteren. Het bevat mijn visie op bepaalde delen van het leven, deze visie is tot stand gekomen door een blootstelling aan bepaalde gebeurtenissen en verder onderzoek inzage dit thema. Het is een levende theorie, dus wanneer je bepaalde delen van de theorie interessant, onzinnig of discutabel vindt start dan de discussie onderaan deze pagina in de comments, of laat het me rechtstreeks weten. Ik houd van de discussies over theorieën, dat houdt het levendig.

Het Natte Goud

Het moment dat ik de Gouden Waarde van het verhaal in zijn volle omvang realiseerde kwam op een regenachtige woensdagavond in augustus.

Ik stond met m’n fiets in de hand aan de rand van de weg, vlak voor m’n huis. Ik stond op het punt om naar een vergadering te fietsen. Ik droeg een regenjas als preventiemiddel tegen de natheid, dit leek me een wijze beslissing, want de regen kwam in abnormale mate naar beneden gesodemieterd. Ondanks mijn goede voorbereiding besloot het lot echter dat er een zwaarbeladen busje, vlak voor m’n neus door een diepe regenplas reed: een enorme golf water doopte me onvermijdelijk in volledige nattigheid. M’n kleding was doorweekt tot op naad. Ondanks de bescherming en preventieve maatregelen hield ik het nog geen seconde droog uit.

Natuurlijk is dit een reden om je zinsbesef te verliezen en de centrale punten van je wenkbrauwen abrupt te laten zakken. In het heldere moment van relativering zag ik echter de duizenden verhalen voor me als een een compilatie filmpje. Alle verhalen waarin iemand door een auto nat gereden werd.

Deze compilatie film maakte van mij een buitenstaander in plaats van de hoofdrolspeler. Ik zag mezelf daar staan: in één klap overspoeld door zo een gigantische golf. Zo een gebeurtenis is natuurlijk van enorme humoristische waarde, als een buitenstaander. Door mezelf als een buitenstaander te zien in deze situatie werd ik, in plaats van boosheid en frustratie, overvallen door een vreugde gevoel! Ik leefde verhalen! Ofwel: het natte pak schonk me het besef van de Gouden Waarde van het verhaal.

Hoe sterk is een verhaal, dat hij zo een noodlottige belevenis in een lach om kan zetten? Waar komt de kracht van het verhaal vandaan?

Relativering

Zoals hierboven beschreven maakte de compilatie-film van mij een buitenstaander. Het hielp me met het relativeren van de situatie. Natuurlijk is de kracht van het relativeren niet iedereen bij de geboorte geschonken. Het kent niveaus van lastigheid die verschillen per persoon en per situatie. In deze theorie wil ik graag ingaan op de training van de kracht der relativering. Want in de kern is dat de kracht die verhalen je kunnen schenken.

De werking

Om er achter te komen hoe verhalen je kunnen trainen om een sterker en beter mensen te worden, moeten we het brein zien als een je persoonlijke bibliotheek. Deze bibliotheek heeft zoals iedere bibliotheek de functie om kennis te delen. Om deze speciale bibliotheek en al haar activiteiten te beschrijven wil ik graag deze structuur aanhouden: de indeling van de bibliotheek, de aanvoer van verhalen en het lenen der boeken. 

De indeling van de bibliotheek

De indeling van de bibliotheek berust op een theorie door Kurt Vonnegut in zijn, in 1947 afgewezen, master thesis antropologie. In deze theorie beschrijft Vonnegut dat ieder verhaal terug te herleiden is naar zeven basis verhaal-lijnen. Deze zeven basis verhalen zijn te visualiseren op een assenstelsel, in wat Vonnegut noemt de ‘shapes of stories’.  De x-as representeert een abstractie van tijd, met geheel links het begin van het verhaal en geheel rechts het einde. Op de y-as staat het geluk van het hoofdpersonage genoteerd. Het hoogste punt representeert veel geluk en het laagste punt, als vanzelfsprekend, veel ongeluk.

Deze theorie is onlangs door onderzoekers van het University of Vermont’s Computational Story Lab onderzocht. Ze gebruikten computers om een enorme hoeveelheid aan verhalen te analyseren en kwamen tot de zelfde conclusies als Vonnegut. 

Er zijn meerder onderzoekers en auteurs bezig met deze materie, en sommige komen tot andere conclusies. Zo stelt Ronald Tobias dat er 20 grote, algemene verhaalplotten zijn, Foster-Harris spreekt over 3 basis verhaal lijnen en Christopher Booker komt tot de conclusie dat er 7 zijn. In deze theorie ga ik echter uit van Vonneguts basis principe. Mede door de door de onderbouwing die de University of Vermont verschaft en mijn persoonlijke affectie voor Vonneguts charisma. Kijk vooral zijn lecture ‘Shapes of Stories’ en geniet van de kennis en zijn persoonlijkheid.

Hieronder staan de zeven kern verhalen opgesomd. Neem rustig een kijkje en laat de theorie op je inzinken. Deze kernverhalen zullen namelijk als boekenkasten dienen in jouw persoonlijke, vleselijke bibliotheek. Alle verhalen die je tot je zult nemen worden gesorteerd aan de hand van deze structuur.

De aanvoer van verhalen

Nu komen we bij het volgende onderdeel van de bibliotheek aan: de aanvoer van verhalen. Dit is een essentieel onderdeel van deze theorie. Waar een bibliotheek namelijk gevuld is met verhalen in boekvorm, ben jij in staat verhalen in duizendvoud te verzamelen. Sla de verhalen uit films op in je bovenkamer, haal de verhalen uit gedichten, uit nieuwsartikelen, wellicht is het zelfs mogelijk om verhalen uit boeken van Leon de Winter te destilleren! En de allerbelangrijkste manier om een goed gevulde bibliotheek te krijgen is het onttrekken van verhalen aan je dagelijkse leven. Ieder leven is namelijk ontzettend rijk aan het verhalen, hoewel het ons wel eens ontschieten wil. Sterker nog: alle verhalen die zo mooi beschreven worden in films, boeken en andere vormen van verhaal vertelling, komen rechtstreeks uit het echte leven: ze zijn altijd gebaseerd op verhalen uit het leven. Dit onderstreept het gegeven dat het leven de grootste, belangrijkste bron aan verhalen is.

Wanneer men bewust is de rijke aanwezigheid van verhalen om zich heen, dan zal men zijn of haar persoonlijke bibliotheek optimaal kunnen vullen, om zo de werking van het lenen der boeken te vergroten.

Het lenen der boeken

Nu komt het daadwerkelijk nut van een innerlijke bibliotheek ter sprake. De verhalen zullen namelijk als voeding dingen voor het machine learning algoritme dat je hersenen bevat. Je traint je hersenen om situaties en verhalen te herkennen. Ieder mogelijke situatie waar je in terecht kunt komen is namelijke herleidbaar naar een van de zeven boekenkasten in je brein. Wanneer deze boekenkasten goedgevuld zijn, zul je zien dat er zeer veel verschillende uitvoeringen zijn van ieder kernverhaal. Nu komen tot mijn verrukking de schitterende toepassingen van goedgevulde boekenkasten:

Empathie 

Een goedgevulde boekenkast stelt je in staat om iemands situatie perfect in te beelden, aangezien je precies weet wat de situatie waar in hij/zij in zit omhelst en wat de gevolgen er van zijn. Je inlevingsvermogen wordt dus evenredig verhoogt met de inhoud van je boekenkasten. Empathie staat aan de grondslag van alle vormen van begrip en communicatie, het is vandaar dat het wonderschoon is dat je je empathisch vermogen kunt verhogen door je boekenkasten te vullen.

Advies

Het goed inschatten van een situatie is bepalend bij het vakkundig adviseren van een persoon. Analyseer alle soortgelijke situaties binnen de juiste boekenkast en bepaal welk verhaal het meest op de huidige situatie lijkt. Het mooie aan het bezit van de verhalen is dat je het begin én het eind kent. Je kunt dus uitermate goed inschatten hoe situaties zich zullen ontvouwen vanaf het punt waar je nu staat. Dit vergemakkelijkt het process van het opstellen van een advies.

Waardering

Dit is wellicht de belangrijkste waarde van de bibliotheek. Zoals in het voorbeeld van het Natte Goud,  beschreven, sloeg de herkenning van de situatie onmiddellijk om in waardering. Wanneer je je realiseert dat iedere film en ieder boek dat je zo mooi vindt gebaseerd is op dezelfde kernverhalen als waar jouw leven op gebaseerd is, dan kun je jezelf dus zien als een filmster! Ieder moment valt dan te vergelijken met een film of boek en dat zul je je realiseren dat ieder moment dat je meemaakt, hoe klein het ook is, een schitterende schoonheid met zich meedraagt.

Lees en leef!

De kern van dit bericht valt te vatten in de volgende woorden: wanneer men meester der verhalen wilt worden en alle daarbij behorende voordelen wilt genereren zal men verhalen moeten verzamelen voor in zijn intrinsieke bibliotheek.

Verdiep je in je medemens, luister aandachtig naar zijn of haar verhalen, kijk films, lees schriftelijke verhalen zoals boeken, nieuwsartikelen en gedichten. Maar het belangrijkste: leef! Probeer zoveel mogelijk verhalen in de eerste persoon mee te maken. Wanneer je voor de keuze staat om nieuwe ervaringen op te doen, twijfel dan niet en leef!

Wanneer men het leven vanuit verhalen benadert zal niet alleen de wereld zich in grote duidelijkheid aan je ontvouwen, je zult de wereld ook veel beter leren waarderen.

Ik zou daarom dit artikel af willen sluiten met een quote van me zelf uit een niet zo erg ver verleden:

‘Lees m’n liefste, lees en leef!’